Những điều cần biết về giao dịch nội bộ và công bố thông tin

Những điều cần biết về giao dịch nội bộ và công bố thông tin – Thị trường chứng khoán luôn ẩn chứa những rủi ro, đặc biệt là với những nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm và hiểu biết. Một trong những cạm bẫy nguy hiểm mà nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý chính là giao dịch nội bộ và những thông tin sai lệch được lan truyền trên thị trường. Việc trang bị kiến thức vững vàng về những vấn đề này chính là chìa khóa giúp bảo vệ quyền lợi của chính bạn và góp phần xây dựng một thị trường minh bạch, công bằng.

Những điều cần biết về giao dịch nội bộ và công bố thông tin là gì? Bài viết dưới đây sẽ giải thích cho bạn:

Giao dịch nội bộ là gì?

Theo quy định pháp luật Việt Nam, giao dịch nội bộ được định nghĩa là hành vi mua, bán, trao đổi, chuyển nhượng chứng khoán hoặc công cụ phái sinh dựa trên thông tin nội bộ nhằm thu lợi bất chính.

Để xác định một hành vi có phải là giao dịch nội bộ hay không, cần xem xét đồng thời các yếu tố sau:

+ Thông tin nội bộ: Là những thông tin chưa được công bố rộng rãi, có liên quan đến hoạt động của công ty đại chúng và có thể ảnh hưởng đến giá chứng khoán.

+ Người nội bộ: Bao gồm thành viên Hội đồng quản trị, Ban giám đốc, cổ đông lớn, nhân viên của công ty đại chúng, người có quan hệ liên quan… có khả năng tiếp cận thông tin nội bộ.

+ Hành vi mua bán, trao đổi chứng khoán: Người nội bộ sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán, trao đổi chứng khoán nhằm thu lợi cho bản thân hoặc người khác.

Ví dụ: Một thành viên Hội đồng quản trị biết được thông tin công ty sắp ký kết một hợp đồng lớn, có khả năng tăng giá cổ phiếu. Người này đã mua một lượng lớn cổ phiếu trước khi thông tin được công bố rộng rãi và sau đó bán ra khi giá cổ phiếu tăng, thu về lợi nhuận khổng lồ.

Tại sao giao dịch nội bộ bị nghiêm cấm?

Giao dịch nội bộ bị nghiêm cấm bởi những lý do sau:

+ Phá vỡ nguyên tắc công bằng và minh bạch: Giao dịch nội bộ tạo ra sự bất bình đẳng giữa các nhà đầu tư, khi một số ít người có lợi thế thông tin hơn so với số đông còn lại. Điều này đi ngược lại nguyên tắc công bằng, minh bạch – nền tảng quan trọng của thị trường chứng khoán.

+ Xói mòn lòng tin của nhà đầu tư: Khi giao dịch nội bộ xảy ra phổ biến, nhà đầu tư sẽ mất niềm tin vào thị trường, dẫn đến sự sụt giảm mạnh về giá trị giao dịch và ảnh hưởng đến sự phát triển chung của thị trường.

+ Gây thiệt hại cho nhà đầu tư khác: Những người thực hiện giao dịch nội bộ thường thu lợi nhuận bất chính từ việc “ăn chặn” thông tin, gây thiệt hại cho những nhà đầu tư khác, đặc biệt là những nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Công bố thông tin là gì? Vai trò của công bố thông tin?

Công bố thông tin là việc công ty đại chúng cung cấp thông tin về hoạt động kinh doanh, tài chính, quản trị… cho công chúng và nhà đầu tư một cách đầy đủ, chính xác, kịp thời và minh bạch theo quy định của pháp luật.

Các loại thông tin cần công bố:

+ Thông tin định kỳ: Báo cáo tài chính, báo cáo thường niên…

+ Thông tin bất thường: Những sự kiện quan trọng có thể tác động đến hoạt động kinh doanh, giá chứng khoán như thay đổi nhân sự cấp cao, sáp nhập, chia tách công ty…

+ Thông tin khác: Theo yêu cầu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Vai trò của công bố thông tin:

Công bố thông tin đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả của thị trường chứng khoán. Việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời giúp nhà đầu tư có đầy đủ cơ sở để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt, đồng thời góp phần nâng cao uy tín của công ty đại chúng và thu hút nhà đầu tư.

Trách nhiệm công bố thông tin của công ty đại chúng

Công ty đại chúng có trách nhiệm công bố thông tin theo đúng quy định của pháp luật về chứng khoán. Việc công bố thông tin phải đảm bảo tính đầy đủ, chính xác, kịp thời và minh bạch.

Hậu quả pháp lý khi công ty đại chúng vi phạm quy định về công bố thông tin:

+ Cảnh cáo, phạt tiền.

+ Buộc công bố lại thông tin.

+ Tạm ngừng hoạt động, hủy bỏ niêm yết.

+ Truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng.

Ví dụ: Công ty A cố tình che giấu thông tin thua lỗ trong báo cáo tài chính. Hành vi này có thể bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt hành chính, buộc công bố lại thông tin, thậm chí có thể bị hủy bỏ niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.

Cách thức nhà đầu tư tự bảo vệ mình trước giao dịch nội bộ và thông tin sai lệch

Để tự bảo vệ mình trước giao dịch nội bộ và thông tin sai lệch, nhà đầu tư cần:

+ Nâng cao kiến thức: Nghiên cứu, tìm hiểu về thị trường chứng khoán, luật chứng khoán, đặc biệt là những quy định liên quan đến giao dịch nội bộ và công bố thông tin.

+ Theo dõi thông tin từ các nguồn chính thống: Lựa chọn những nguồn tin uy tín, đáng tin cậy như website của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán, các công ty chứng khoán, các trang báo, tạp chí chuyên về tài chính…

+ Phân tích kỹ lưỡng trước khi đầu tư: Không nên chạy theo những “tin đồn” hay lời khuyên đầu tư thiếu căn cứ. Hãy dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng báo cáo tài chính, tình hình hoạt động của công ty trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Một số câu hỏi thường gặp (FAQs)

– Làm thế nào để phân biệt giữa giao dịch nội bộ và giao dịch hợp pháp dựa trên thông tin phân tích?

Giao dịch dựa trên thông tin phân tích là việc nhà đầu tư sử dụng các thông tin đã được công bố rộng rãi, kết hợp với kiến thức, kinh nghiệm của bản thân để phân tích, đánh giá và đưa ra quyết định đầu tư. Ngược lại, giao dịch nội bộ là việc lợi dụng thông tin nội bộ chưa được công bố để thu lợi bất chính.

– Hình phạt dành cho hành vi giao dịch nội bộ là gì?

Tuỳ vào mức độ vi phạm, hành vi giao dịch nội bộ có thể bị xử phạt hành chính (cảnh cáo, phạt tiền) hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự (phạt tù, phạt tiền).

– Nhà đầu tư cá nhân có thể tố cáo hành vi giao dịch nội bộ như thế nào?

Nhà đầu tư có thể gửi đơn tố cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hoặc các cơ quan chức năng có thẩm quyền khác. Đơn tố cáo cần có đầy đủ thông tin, chứng cứ liên quan đến hành vi giao dịch nội bộ.

– Các kênh thông tin chính thức để theo dõi công bố thông tin của các công ty niêm yết là gì?

Nhà đầu tư có thể theo dõi công bố thông tin của các công ty niêm yết trên website của Sở Giao dịch Chứng khoán, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán, website của công ty đại chúng.

– Vai trò của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong việc giám sát giao dịch nội bộ và công bố thông tin?

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có vai trò giám sát, kiểm tra việc tuân thủ quy định về giao dịch nội bộ và công bố thông tin của các công ty đại chúng, xử lý các hành vi vi phạm nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường chứng khoán.

Kết luận

Hiểu biết về giao dịch nội bộ và công bố thông tin là điều vô cùng quan trọng đối với bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia vào thị trường chứng khoán. Việc nắm vững những kiến thức này không chỉ giúp bạn tự bảo vệ mình trước những rủi ro tiềm ẩn mà còn góp phần xây dựng một thị trường minh bạch, công bằng và hiệu quả, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Xem thêm: Những điều cần biết về giao dịch cổ phiếu quỹ, Chợ việc làm sinh viên